Sau khi ch\u00f9a Ho\u1eb1ng Ph\u00fac – m\u1ed9t di t\u00edch l\u1ecbch s\u1eed c\u1ea5p Qu\u1ed1c gia t\u1ea1i x\u00e3 M\u1ef9 Th\u1ee7y, huy\u1ec7n L\u1ec7 Th\u1ee7y \u0111\u01b0\u1ee3c kh\u00e1nh h\u1ea1, \u0111\u00f4ng \u0111\u1ea3o ng\u01b0\u1eddi d\u00e2n v\u00e0 du kh\u00e1ch xa g\u1ea7n \u0111\u1ec1u h\u01b0\u1edbng s\u1ef1 quan t\u00e2m v\u1ec1 l\u1ec5 h\u1ed9i Ch\u00f9a Ho\u1eb1ng Ph\u00fac n\u0103m 2016. D\u1ef1 ki\u1ebfn l\u1ec5 h\u1ed9i s\u1ebd \u0111\u01b0\u1ee3c t\u1ed5 ch\u1ee9c v\u00e0o c\u00e1c ng\u00e0y 27 v\u00e0 28 th\u00e1ng 2 n\u0103m 2016 (nh\u1eb1m ng\u00e0y 20 v\u00e0 21 th\u00e1ng Gi\u00eang n\u0103m B\u00ednh Th\u00e2n). \u0110\u00e2y l\u00e0 l\u1ea7n \u0111\u1ea7u ti\u00ean l\u1ec5 h\u1ed9i Ch\u00f9a Ho\u1eb1ng Ph\u00fac \u0111\u01b0\u1ee3c t\u1ed5 ch\u1ee9c t\u1ea1i t\u1ec9nh ta.<\/strong><\/p>\n Ch\u00f9a Ho\u1eb1ng Ph\u00fac \u0111\u01b0\u1ee3c B\u1ed9 V\u0103n h\u00f3a – Th\u1ec3 thao v\u00e0 Du l\u1ecbch c\u00f4ng nh\u1eadn x\u1ebfp h\u1ea1ng di t\u00edch l\u1ecbch s\u1eed c\u1ea5p Qu\u1ed1c gia theo quy\u1ebft \u0111\u1ecbnh s\u1ed1 4248 ng\u00e0y 9-12-2015. \u0110\u00e2y l\u00e0 ng\u00f4i ch\u00f9a c\u1ed5, \u0111\u01b0\u1ee3c h\u00ecnh th\u00e0nh c\u00e1ch \u0111\u00e2y tr\u00ean 715 n\u0103m v\u00e0 \u0111\u00e3 tr\u1ea3i qua nhi\u1ec1u t\u00ean g\u1ecdi, kh\u1edfi \u0111\u1ea7u l\u00e0 am Tri Ki\u1ebfn, ti\u1ebfp \u0111\u1ebfn l\u00e0 ch\u00f9a K\u00ednh Thi\u00ean v\u00e0 sau l\u00e0 ch\u00f9a Ho\u1eb1ng Ph\u00fac. Ch\u00f9a c\u00f2n c\u00f3 t\u00ean g\u1ecdi d\u00e2n gian l\u00e0 ch\u00f9a Quan, ch\u00f9a Tr\u1ea1m.<\/p>\n Am Tri Ki\u1ebfn l\u00e0 m\u1ed9t ng\u00f4i ch\u00f9a \u0111\u01b0\u1ee3c l\u1eadp \u0111\u1ec3 th\u1edd Ph\u1eadt, \u0111\u00e1p \u1ee9ng nhu c\u1ea7u v\u0103n h\u00f3a t\u00e2m linh c\u1ee7a c\u1ed9ng \u0111\u1ed3ng c\u01b0 d\u00e2n \u0110\u1ea1i Vi\u1ec7t t\u1eeb mi\u1ec1n B\u1eafc di tr\u00fa v\u00e0o v\u00f9ng \u0111\u1ea5t m\u1edbi v\u00e0 \u0111\u1ec3 c\u1ed1 k\u1ebft c\u1ed9ng \u0111\u1ed3ng b\u1ea3n \u0111\u1ecba. Ch\u00ednh n\u01a1i \u0111\u00e2y, Ph\u1eadt ho\u00e0ng Tr\u1ea7n Nh\u00e2n T\u00f4ng \u0111\u00e3 \u0111\u1ebfn \u1edf v\u00e0 thuy\u1ebft ph\u00e1p truy\u1ec1n gi\u1ea3ng gi\u00e1o l\u00fd Ph\u1eadt gi\u00e1o n\u0103m 1301. Ng\u00f4i ch\u00f9a \u0111\u00e3 tr\u1ea3i qua nhi\u1ec1u th\u0103ng tr\u1ea7m c\u1ee7a l\u1ecbch s\u1eed. N\u0103m 1555, trong t\u00e1c ph\u1ea9m \u00d4 Ch\u00e2u c\u1eadn l\u1ee5c, Ti\u1ebfn s\u0129 D\u01b0\u01a1ng V\u0103n An vi\u1ebft: \u201cCh\u00f9a K\u00ednh Thi\u00ean \u1edf g\u1ea7n tr\u1ea1m B\u00ecnh Giang huy\u1ec7n L\u1ec7 Th\u1ee7y. N\u01b0\u1edbc bi\u1ebfc u\u1ed1n quanh, non xanh ch\u1ea7u v\u1ec1. H\u1eb3n nhi\u00ean l\u00e0 m\u1ed9t ng\u00f4i ch\u00f9a n\u00fai u t\u1ecbch, m\u1ed9t c\u00f5i th\u1ea7n ti\u00ean v\u1eady. Nh\u00e0 c\u1eeda th\u00f4n x\u00f3m ch\u1eb3ng xa, nh\u01b0ng tuy\u1ec7t nhi\u00ean kh\u00f4ng nghe th\u1ea5y ti\u1ebfng g\u00e0 g\u00e1y ch\u00f3 s\u1ee7a. Th\u1eadt l\u00e0 m\u1ed9t ng\u00f4i ch\u00f9a l\u1edbn \u1edf T\u00e2n B\u00ecnh v\u1eady. Ch\u00f9a c\u00f3 \u0111\u1ea1i h\u1ed3ng chung n\u1eb7ng ngh\u00ecn c\u00e2n, c\u00f3 t\u0103ng quan v\u00e0 ng\u01b0\u1eddi qu\u00e9t d\u1ecdn, b\u1ed1n m\u00f9a ph\u1ee5ng th\u1edd\u201d.<\/p>\n T\u1eeb n\u0103m 1627, do chi\u1ebfn tranh lo\u1ea1n l\u1ea1c d\u01b0\u1edbi th\u1eddi Tr\u1ecbnh – Nguy\u1ec5n ph\u00e2n tranh, ch\u00f9a K\u00ednh Thi\u00ean r\u01a1i v\u00e0o c\u1ea3nh hoang t\u00e0n \u0111\u1ed5 n\u00e1t v\u00e0 qu\u00ean l\u00e3ng. D\u01b0\u1edbi th\u1eddi vua Minh M\u1ea1ng \u0111\u00e3 cho tu s\u1eeda l\u1ea1i m\u1ed9t s\u1ed1 ch\u00f9a, trong \u0111\u00f3 c\u00f3 ch\u00f9a K\u00ednh Thi\u00ean\/Ho\u1eb1ng Ph\u00fac. N\u0103m Minh M\u1ea1ng th\u1ee9 2 (1821), trong chuy\u1ebfn ng\u1ef1 gi\u00e1 B\u1eafc tu\u1ea7n, vua c\u00f3 gh\u00e9 th\u0103m ch\u00f9a K\u00ednh Thi\u00ean v\u00e0 cho \u0111\u1ed5i t\u00ean ch\u00f9a l\u00e0 Ho\u1eb1ng Ph\u00fac t\u1ef1. N\u0103m 1839, nh\u00e2n d\u00e2n \u0111\u00e3 quy\u00ean g\u00f3p \u0111\u00fac l\u1ea1i \u0111\u1ea1i h\u1ed3ng chung n\u0103m x\u01b0a \u0111\u00e3 b\u1ecb th\u1ea5t l\u1ea1c v\u00e0 \u0111\u1ec1 t\u00ean \u201cHo\u1eb1ng Ph\u00fac linh chung\u201d. \u0110\u1ebfn cu\u1ed1i th\u1ebf k\u1ef7 XIX, tr\u1ea3i qua chi\u1ebfn tranh, ch\u00f9a b\u1ecb h\u01b0 h\u1ecfng nhi\u1ec1u. \u0110\u1ea7u th\u1ebf k\u1ef7 XX, kho\u1ea3ng n\u0103m 1918, ch\u00f9a c\u00f3 thi\u1ec7n duy\u00ean \u0111\u01b0\u1ee3c m\u1ed9t v\u1ecb Th\u01b0\u1ee3ng th\u01b0 b\u1ed9 L\u1ec5 ph\u00e1t t\u00e2m tr\u00f9ng tu. N\u0103m 1977, tr\u00ean n\u1ec1n ch\u00f9a Ho\u1eb1ng Ph\u00fac c\u0169 \u0111\u00e3 d\u1ef1ng l\u00ean m\u1ed9t ng\u00f4i ch\u00f9a nh\u1ecf \u0111\u1ec3 l\u00e0m n\u01a1i th\u1edd c\u00e1c \u0111\u1ee9c Ph\u1eadt, \u0111\u00e1p \u1ee9ng nguy\u1ec7n v\u1ecdng c\u1ee7a \u0111\u00f4ng \u0111\u1ea3o ph\u1eadt t\u1eed v\u00e0 nh\u00e2n d\u00e2n trong v\u00f9ng. N\u0103m 1985, ng\u00f4i ch\u00f9a \u0111\u00e3 b\u1ecb \u0111\u1ed5 n\u00e1t do m\u1ed9t tr\u1eadn b\u00e3o l\u1edbn.<\/p>\n V\u1edbi chi\u1ec1u d\u00e0i l\u1ecbch s\u1eed tr\u00ean 715 n\u0103m, ch\u00f9a Ho\u1eb1ng Ph\u00fac x\u1ee9ng \u0111\u00e1ng l\u00e0 ch\u00f9a c\u1ed5 danh ti\u1ebfng c\u1ee7a t\u1ec9nh Qu\u1ea3ng B\u00ecnh, c\u1ee7a mi\u1ec1n Trung v\u00e0 c\u1ee7a c\u1ea3 Vi\u1ec7t Nam. Ng\u00e0y 1 th\u00e1ng 6 n\u0103m 2010, UBND t\u1ec9nh \u0111\u00e3 x\u1ebfp h\u1ea1ng ch\u00f9a Ho\u1eb1ng Ph\u00fac l\u00e0 di t\u00edch l\u1ecbch s\u1eed c\u1ea5p t\u1ec9nh. N\u0103m 2015, ch\u00f9a Ho\u1eb1ng Ph\u00fac \u0111\u00e3 \u0111\u01b0\u1ee3c c\u00f4ng nh\u1eadn l\u00e0 di t\u00edch l\u1ecbch s\u1eed c\u1ea5p Qu\u1ed1c gia.<\/p>\n Trong c\u00f4ng cu\u1ed9c \u0111\u1ed5i m\u1edbi,x\u00e2y d\u1ef1ng \u0111i\u1ec3m \u0111\u1ebfn du l\u1ecbch, vi\u1ec7c t\u00f4n t\u1ea1o, ph\u1ee5c d\u1ef1ng di t\u00edch l\u1ecbch s\u1eed v\u0103n h\u00f3a t\u00e2m linh \u0111\u01b0\u1ee3c c\u00e1c c\u1ea5p c\u00e1c ng\u00e0nh t\u1ec9nh ta v\u00e0 c\u1ea3 n\u01b0\u1edbc lu\u00f4n quan t\u00e2m. V\u00e0 c\u00f4ng tr\u00ecnh ph\u1ee5c d\u1ef1ng, t\u00f4n t\u1ea1o ch\u00f9a Ho\u1eb1ng Ph\u00fac \u0111\u01b0\u1ee3c d\u01b0 lu\u1eadn \u0111\u00e1nh gi\u00e1 cao b\u1edfi t\u00ednh x\u00e3 h\u1ed9i h\u00f3a c\u1ee7a ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng n\u00e0y. C\u00f4ng tr\u00ecnh do UBND huy\u1ec7n L\u1ec7 Th\u1ee7y l\u00e0m ch\u1ee7 \u0111\u1ea7u t\u01b0 v\u1edbi s\u1ef1 t\u00e0i tr\u1ee3 ch\u00ednh c\u1ee7a Ng\u00e2n h\u00e0ng TMCP \u0110\u1ea7u t\u01b0 v\u00e0 Ph\u00e1t tri\u1ec3n Vi\u1ec7t Nam (BIDV). C\u00f4ng tr\u00ecnh c\u00f3 t\u1ed5ng m\u1ee9c \u0111\u1ea7u t\u01b0 55,56 t\u1ef7 \u0111\u1ed3ng. \u0110\u01a1n v\u1ecb t\u01b0 v\u1ea5n thi\u1ebft k\u1ebf l\u00e0 C\u00f4ng ty TNHH T\u01b0 v\u1ea5n thi\u1ebft k\u1ebf v\u00e0 x\u00e2y d\u1ef1ng c\u00f4ng tr\u00ecnh v\u0103n h\u00f3a T\u00e2m Vi\u1ec7t. \u0110\u01a1n v\u1ecb thi c\u00f4ng ch\u00ednh l\u00e0 T\u1eadp \u0111o\u00e0n Tr\u01b0\u1eddng Th\u1ecbnh. C\u00f4ng tr\u00ecnh \u0111\u01b0\u1ee3c kh\u1edfi c\u00f4ng x\u00e2y d\u1ef1ng v\u00e0o ng\u00e0y 30 th\u00e1ng 11 n\u0103m 2014. Sau 12 th\u00e1ng thi c\u00f4ng, c\u00f4ng tr\u00ecnh \u0111\u00e3 ho\u00e0n th\u00e0nh v\u1edbi ch\u1ea5t l\u01b0\u1ee3ng cao, quy m\u00f4 kh\u00e1 ho\u00e0nh tr\u00e1ng. To\u00e0n b\u1ed9 di t\u00edch \u0111\u01b0\u1ee3c x\u00e2y d\u1ef1ng theo \u0111\u00fang kh\u00f4ng gian, b\u1ed1 c\u1ee5c v\u00e0 ki\u1ebfn tr\u00fac c\u1ee7a ch\u00f9a Vi\u1ec7t truy\u1ec1n th\u1ed1ng. H\u01b0\u1edbng ch\u00ednh c\u1ee7a ch\u00f9a \u0111\u01b0\u1ee3c gi\u1eef nguy\u00ean tr\u1ea1ng.<\/p>\n T\u1ed5ng th\u1ec3 khu di t\u00edch \u0111\u01b0\u1ee3c quy ho\u1ea1ch bao g\u1ed3m: Tam quan ngo\u1ea1i, tam quan n\u1ed9i, th\u00e1p ph\u1eadt, tam b\u1ea3o ch\u00f9a, nh\u00e0 th\u1edd t\u1ed5, t\u1ea3 h\u1eefu h\u00e0nh lang, am h\u00f3a v\u00e0ng v\u00e0 c\u00e1c c\u00f4ng tr\u00ecnh ph\u1ee5 tr\u1ee3 kh\u00e1c nh\u01b0 khu t\u0103ng x\u00e1, nh\u00e0 trai \u0111\u01b0\u1eddng, c\u00f4ng tr\u00ecnh b\u1ebfp… To\u00e0n b\u1ed9 l\u1ed1i l\u00ean xu\u1ed1ng, s\u00e2n ch\u00f9a, \u0111\u01b0\u1eddng t\u1ea3n b\u1ed9 \u0111\u01b0\u1ee3c x\u00e2y d\u1ef1ng b\u1eb1ng c\u00e1c v\u1eadt li\u1ec7u truy\u1ec1n th\u1ed1ng nh\u01b0 \u0111\u00e1 xanh Thanh H\u00f3a, g\u1ea1ch \u0111\u1ea5t nung B\u00e1t Tr\u00e0ng, g\u1ea1ch hoa g\u1ed1m t\u1ea1o n\u00ean m\u1ed9t t\u1ed5ng th\u1ec3 di t\u00edch trang nghi\u00eam, thu\u1ea7n Vi\u1ec7t. T\u01b0\u1eddng r\u00e0o khu\u00f4n vi\u00ean ch\u00f9a v\u00e0 lan can hoa g\u1ed1m th\u1ea5p ng\u0103n chia kh\u00f4ng gian s\u00e2n v\u01b0\u1eddn, h\u1ed3 n\u01b0\u1edbc. Trong qu\u00e1 tr\u00ecnh t\u00f4n t\u1ea1o, \u0111\u01a1n v\u1ecb thi\u1ebft k\u1ebf v\u00e0 thi c\u00f4ng \u0111\u00e3 gi\u1eef nguy\u00ean tr\u1ea1ng c\u1ed5ng c\u1ed5 ch\u00f9a Ho\u1eb1ng Ph\u00fac v\u1edbi 2 g\u1ed1c sanh \u00f4m ph\u1ee7 \u0111\u1ea7y v\u1ebb trang nghi\u00eam v\u00e0 c\u1ed5 k\u00ednh. Nh\u1eefng c\u00e2y c\u1ed5 th\u1ee5, c\u00e2y xanh \u0111\u01b0\u1ee3c tr\u1ed3ng h\u1ee3p l\u00fd, t\u1ea1o kh\u00f4ng gian xanh ph\u00f9 h\u1ee3p v\u1edbi\u00a0 ki\u1ebfn tr\u00fac, phong th\u1ee7y c\u1ee7a ch\u00f9a.<\/p>\n