Tin tức Quảng Bình – Mùa mưa bão sắp đến mà hàng chục hồ đập ở hai tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị đã xuống cấp nghiêm trọng nhưng việc nâng cấp, sửa chữa vẫn đang gặp khó khăn về kinh phí. Nguy cơ vỡ đập đang là nỗi lo của nhiều người dân.
Đập Trung Thuần (xã Quảng Thạch, huyện Quảng Trạch, Quảng Bình) được gia cố tạm bợ để chống chọi qua mùa lũ này – Ảnh: Quốc Nam
Những hồ đập này phần lớn là hồ đập thủy lợi vừa và nhỏ, chủ yếu được xây dựng thủ công và nhiều hồ đã quá tuổi thọ.
Mòn, mục, rỗng…
Đập Việt Yên ở xã Triệu Phước, huyện Triệu Phong (Quảng Trị) là một trong những đập lớn của tỉnh Quảng Trị, có vị trí trọng yếu với hai huyện Triệu Phong và Hải Lăng. Đập có chức năng ngăn mặn giữ ngọt trên sông Vĩnh Định, cung cấp nước tưới cho 6.000ha lúa, hoa màu, nuôi trồng thủy sản ở các xã phía bắc huyện Triệu Phong và một số xã phía đông huyện Hải Lăng. Đập có 13 cánh cửa cống, nhưng hầu hết cửa cống đã bị nước mặn ăn mòn sau gần 15 năm sử dụng.
Ông Lê Văn Lập, tổ trưởng tổ quản lý đập, cho biết mùa lũ nước chảy xiết có khi cuốn cả người vào cống mỗi khi lặn xuống đóng mở cửa. Ở phía thượng nguồn của đập này là đập Nam Thạch Hãn (xã Hải Lệ, thị xã Quảng Trị), hệ thống đệm cao su cũng bị ăn mòn khiến khả năng giữ nước giảm đáng kể.
Tại Quảng Bình, hàng chục hồ đập vừa và nhỏ dung tích chứa dưới 2 triệu m3 cũng đang xuống cấp nghiêm trọng. Những hồ đập này hầu hết được xây dựng bằng thủ công từ trước những năm 1990. Nguy cấp nhất là đập chứa nước thôn 8, ở xã Quảng Thạch, huyện Quảng Trạch. Qua 45 năm sử dụng, hiện nhiều phiến gỗ trước đây kết làm cống ở đập này đã mục hỏng, phía trong thân đập bị xói mòn và một số đoạn thân đập bị sụt lún… rất nguy hiểm cho gần 1.000 hộ dân sống dưới hạ du khi mưa lũ to. Những năm trước, hễ mưa to là chính quyền xã phải di dời các hộ sống gần chân đập.
Theo Chi cục Thủy lợi và phòng chống lụt bão (TL&PCLB) tỉnh Quảng Bình, ngoài đập thôn 8 thì một loạt hồ đập chứa nước khác của tỉnh như Trung Thuần, Đồng Sơn, Trôốc Vực, Đồng Suôn, Khe Trám, Tú Loan… đều bị xói và thấm nước qua thân đập rất nặng, nguy cơ lún sụt thân đập có thể xảy ra bất cứ lúc nào.
Chưa có phương án ứng cứu
Ông Nguyễn Văn Bài, giám đốc Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Quảng Trị, cho biết riêng với vấn đề tại đập Việt Yên, muốn giải quyết được phải thay thế 13 cánh cửa cống đã bị hỏng bằng hợp kim chống gỉ, kinh phí hơn 10 tỉ đồng nhưng hiện vẫn chưa có tiền. Trước mắt địa phương đang dùng ván gỗ chèn cửa cống cũ để tạm thời giữ ngọt và ngăn mặn cho đồng ruộng. “Nhưng đập chỉ chịu được thêm một mùa lũ nữa thôi. Nếu vỡ đập này, nước mặn sẽ tràn lên toàn bộ vùng vựa lúa của huyện Triệu Phong và thị xã Quảng Trị. Khi đó thiệt hại sẽ không tính nổi” – ông Bài lo lắng.
Đối với các hồ đập ở Quảng Bình dù nguy cơ sụt, vỡ đối với nhiều hồ đập rất cao, nhưng hầu như các hồ đập này đều chưa được nâng cấp, tu sửa do không có vốn. Nguy hiểm hơn, theo Chi cục TL&PCLB tỉnh, hầu hết hồ đập này đều không có phương án phòng chống bão lũ cho vùng hạ du. Ngay cả hồ chứa nước Phú Vinh, phía hạ du của hồ là cả TP Đồng Hới nhưng hiện chưa có phương án thoát lũ an toàn.
Một số hồ chứa dung tích vừa của Quảng Bình cũng chưa có hệ thống tràn để nước thoát khi có sự cố như hồ Trung Thuần, Trôốc Vực, Đồng Suôn, Thanh Sơn, Đập Làng… nên nguy cơ mất an toàn khi lũ đạt và vượt tần suất kiểm tra là rất cao. Ngoài ra, các hồ đập ở Quảng Bình cũng không công trình nào có vật tư, vật liệu dự trữ khi công trình có sự cố. “Nếu lại xảy ra sự cố như vụ vỡ đập Cây Tắt năm 2010 thì nguy” – ông Nguyễn Thanh Long, phó chi cục trưởng Chi cục TL&PCLB Quảng Bình, lo lắng.
Đập Cây Tắt ở xã Liên Trạch, huyện Bố Trạch (Quảng Bình) bị nước lũ xé toạc nhấn chìm 900 ngôi nhà ngày 5-10-2010. Đáng chú ý trước khi đập Cây Tắt bị vỡ, địa phương đã rất nhiều lần cầu cứu chính quyền cấp trên cho gia cố thân đập nhưng chưa làm kịp thì xảy ra sự cố.
Theo TTO
